اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار

«تابناک با تو» - رنگ در طبیعت، کاربرد‌ها و معنا‌های فراوان دارد. مثلا حیوانات از رنگ‌ها برای ترساندن موجودات شکارچی یا تشخیص رسیده بودن میوه درختان استفاده می‌کنند. ما انسان‌ها در همین طبیعت رشد کرده‌ایم؛ بنابراین روانمان به شدت به معنای رنگ‌ها حساس می‌باشد. لازم است این حساسیت در فضای شغلی ما نیز رعایت شود.

اهمیت اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار

بسیار اشتباه است اگر فکر کنیم که رنگ فقط یک مسئله سلیقه‌ای است و هیچ تاثیر یا اهمیتی ندارد. دانشمندان می‌گویند اگر ترکیب رنگ دفتر کار اشتباه انتخاب شود، روی کارمندان اثر منفی می‌گذارد. از سوی دیگر، انتخاب صحیح رنگ‌بندی دفتر کار، اثرات مثبت فراوانی را در بر خواهد داشت. با تغییر رنگ محیط اداری می‌توان کاری کرد که کارمندان انرژی‌شان بالا برود یا متمرکزتر و جدی‌تر شوند.

البته دفاتر حوزه‌های کاری مختلف، رنگ‌بندی‌های متفاوتی نیاز دارند. حتی رنگ‌بندی هر بخش از یک شرکت با بخش‌های دیگر متفاوت خواهد بود، چراکه فعالیت‌هایشان فرق می‌کند. اگر فعالیت یک بخش بسیار استرس‌زا باشد، از رنگ‌های آرامش‌بخش استفاده می‌کنند تا میزان اضطراب را پایین بیاورند. اگر فعالیت کارکنان به خلاقیت بالا نیاز داشته باشد، از رنگ‌های مناسب آن بهره خواهند برد.

چند مورد از اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار

در این بخش به بررسی اصولی که در ترکیب‌بندی رنگ در طراحی یک دفتر کار باید رعایت شوند، خواهیم پرداخت.

کاربری فضای اداری

نوع دفتر کار را حتما باید هنگام رنگ‌بندی در نظر گرفت. برای مثال، دفاتر خدمات مالی، دفاتر اداری و شرکت‌های مهندسی بهتر است ترکیب‌های رنگی آبی، خاکستری و سفید داشته باشند. اما رنگ‌بندی دفتر کار مرتبط با امور طراحی، هنر و معماری را می‌توان رنگارنگ‌تر انتخاب کرد. همچنین می‌توان دفاتر فروش را با رنگ‌های خلاقانه، اما حرفه‌ای، آراست تا نظر مشتری جلب شود.

اصول نورپردازی در طراحی دفتر کار

یکی از نخستین اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار نورپردازی است. همیشه پیش از انتخاب رنگ اتاق کار، باید بررسی کنیم که جهت و شدت نور طبیعی ورودی به آن چگونه خواهد بود. برای اتاق‌هایی که نور طبیعی کمی می‌گیرند، رنگ‌های روشن (مانند سفید یا رنگ‌های مایل به سفید) به کار می‌روند. زیرا نور را بهتر بازتاب می‌دهند و اتاق روشن‌تر می‌ماند.

اما در اتاق‌های پر از نور طبیعی می‌توان بی‌هیچ مشکلی از رنگ‌های تیره‌تر استفاده کرد. ضمنا چینش نور مصنوعی می‌بایست هماهنگ با رنگ‌بندی اتاق انجام شود. رنگ و نور در کنار هم معنا پیدا می‌کنند.

تاثیر رنگ بر روان انسان

هر رنگ اثر خاص خودش را روی حالات روحی انسان می‌گذارد. حتما به اصول روانشناسی رنگ‌ها برای دفتر کار توجه کنید.

سپس با در نظر گرفتن نوع فعالیت حرفه‌ای خود، رنگ مناسب را انتخاب نمایید. در ادامه در این باره بیشتر صحبت می‌کنیم.

اندازه فضا

اگر فضا کوچک باشد، می‌توانیم با رنگ‌های روشن آن را بزرگ‌تر جلوه دهیم. اما ممکن است فضای ما مساحت زیادی داشته باشد و بخواهیم آن را گرم و صمیمی کنیم. آنگاه استفاده از رنگ‌های تیره‌تر خالی از لطف نخواهد بود. همچنین دقت کنید که رنگ‌های تیره‌تر به دلیل جذب بیشتر گرما، فضای اتاق را گرم‌تر نگه می‌دارند. اما رنگ‌های روشن، خنک‌کننده هستند.

حرارت رنگ

حرارت رنگ ازجمله اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار است که متاسفانه گاه نادیده گرفته می‌شود. به رنگ‌هایی، چون نارنجی، قرمز و زرد یا رنگ‌های مشابه مانند هلویی، رنگ‌های گرم می‌گویند. آبی آسمانی، فیروزه‌ای، سبز کم‌رنگ یا شیری ازجمله رنگ‌های سرد هستند. خاصیت رنگ‌های گرم این است که انرژی انسان را بالا می‌برد و او را به جنب‌وجوش می‌اندازند. اما رنگ‌های سرد، حس آرامش را ایجاد می‌کنند و برای فضای استراحت مناسب‌تر هستند.

هماهنگ بودن فضا‌ها

هماهنگی از بدیهی‌ترین اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار می‌باشد. رنگ‌آمیزی تمامی فضا‌های کار باید مطابق با یکدیگر صورت گیرد. حتی اگر داخل هر یک از اتاق‌ها از رنگ‌های گوناگونی استفاده می‌شود، سعی کنید تم کلی رنگ یا پس‌زمینه رنگ‌ها با هم یکسان باشد. در صورتی که مجبور هستید یک اتاق را به کل به رنگ دیگری درآورید، این کار را ناگهانی انجام ندهید. فضا‌های بین آن اتاق و دیگر اتاق‌ها (مانند راهرو) را با ترکیب‌های رنگی بینابینی رنگ بزنید.

توجه به اشیای داخل اتاق

فکر کنید که چه وسایلی قرار است حتما در دفتر کار شما باشند، به‌ویژه آن‌هایی که ابعاد بزرگ‌تری دارند. ممکن است دفتر کار پر از رایانه با رنگ‌های سفید، خاکستری و سیاه باشد یا پر از میز‌ها و کمد‌های قهوه‌ای‌رنگ باشد.

رنگ دیوار‌های دفتر را با رنگ اشیا و رنگ اشیا را با هم هماهنگ کنید.

شدت رنگ

پررنگ یا کم‌رنگ بودن رنگ دفتر کار حائز اهمیت فراوانی است. هرچه یک رنگ خاص جیغ‌تر باشد، روان انسان را بیشتر تحریک می‌کند. اما هرچه ملایم‌تر باشد، آرامش‌بخش‌تر خواهد بود.

در طراحی دفتر کار معمولا از رنگ‌های کم‌رنگ استفاده می‌شود. زیرا هم فضا را روشن و هم جو را اداری می‌کنند. همچنین با انتخاب رنگ‌های روشن مانند سبز یا آبی کم‌رنگ، دکوراسیون دفتر کار آسان‌تر می‌شود. زیرا به راحتی با رنگ وسایل اتاق ست خواهند شد.

البته رنگ‌های پررنگ و جیغ برای برخی فضا‌ها مناسب هستند، مانند اتاق ورزش، اتاق بازی، اتاق نگهداری کودک و دفاتر هنری و گرافیکی.

برند، لوگو و تم کسب‌وکار

شرکت‌های بزرگ می‌کوشند تا از هر راهی برای جلوه دادن برندشان استفاده کنند. بی‌شک این نکته را جزء اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار خود نیز در نظر می‌گیرند. مثلا اگر لوگوی برند به رنگ قهوه‌ای و سفید باشد، می‌توان این دو را به طور منظم و مکرر در ترکیب‌بندی رنگ دفتر کار به کار برد.

زیاده‌روی نکردن

اشکالی ندارد اگر بخواهیم کارمندان و مراجعه‌کنندگان را با یک رنگ خاص تحت تاثیر قرار دهیم. اما این کار باید به صورت معنادار صورت گیرد. استفاده بیش از حد از یک رنگ، آن‌هم در همه‌جا، کمی لطف کار را از بین می‌برد. برای مثال، اگر میزها، دیوارها، کف اتاق و تک‌تک اثاثیه همگی زرد باشند، ماندن طولانی‌مدت در چنین محیطی سخت می‌شود. راه‌حل این است که رنگ انتخابی خود را با رنگ‌های خنثی (مانند سفید، سیاه، خاکستری، کرم، قهوه‌ای و غیره) ترکیب کنیم. مثلا ترکیب رنگ زرد با خاکستری عالی می‌شود؛ به‌ویژه زرد آفتابی با خاکستری زغالی. یا برخی از انواع آبی با رنگ‌هایی، چون قهوه‌ای سوخته جور در می‌آیند.

روانشناسی رنگ‌ها برای دفتر کار

در این بخش به روانشناسی رنگ‌های مختلف برای طراحی دفتر کار می‌پردازیم.

آبی – آرامش و راندمان بالا

در میان رنگ‌ها، آبی بیش‌تر از همه بازدهی کار را بالا می‌برد و در عین‌حال، می‌تواند اضطراب انسان را از بین ببرد. برای حوزه‌های کاری که نیاز به تمرکز بالا، کاهش اضطراب و انجام حجم بالای کار دارند، انتخاب انواع رنگ آبی بهترین گزینه است.

سبز – تعادل، آرامش و رشد

سبز باعث ایجاد آرامش، تعادل و اعتماد به نفس می‌شود. این رنگ در میان رنگ‌ها، کمترین آسیب را به چشم وارد می‌کند. همچنین نماد رشد و محرک آن به شمار می‌آید. به همین دلیل، چندی است که صنایع مالی استفاده از آن را جزء اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار خود در نظر گرفته‌اند. سبز نسبت به دیگر رنگ‌ها، انواع قابل‌استفاده بیشتری دارد، به عبارت دیگر، متنوع‌تر است.

زرد – خلاقیت و احساسات مثبت

زرد یعنی مثبت اندیشی و نوآوری. این رنگ از همه رنگ‌ها محرک‌تر و همچنین شادی‌آور است، به‌علاوه خلاقیت را نیز افزایش می‌دهد. ترکیب آن با آفتاب و لامپ‌های خورشیدی اثرش را دو چندان خواهد کرد. البته باید مراقب بود؛ زیرا استفاده بیش از حد از زرد، میزان تمرکز را پایین می‌آورد و اثر منفی بر راندمان کاری خواهد گذاشت.

نارنجی – سرزندگی و خلاقیت

اگرچه نارنجی جزء رنگ‌های گرم به شمار می‌آید، اما شدت آن بالا نیست. این رنگ برای انسان یادآور سلامت است و روح او را سرزنده می‌کند. نارنجی سبب می‌شود اکسیژن بیشتری به قسمت لوب قدامی مغز (جلوی مغز) برسد. در نتیجه، توانایی کنترل رفتار، تمرکز، تصمیم‌گیری لحظه‌ای و برنامه‌ریزی را افزایش خواهد داد.

قرمز – انرژی، جذابیت و تندخویی

قرمز و تندی با هم نسبت نزدیکی دارند. این رنگ میزان فشارخون، ضربان قلب و سوخت‌وساز را در بدن انسان افزایش می‌دهد. همچنین چشم انسان به رنگ قرمز واکنش شدیدی نشان می‌دهد. به همین دلیل است که این رنگ را در تابلو‌های خطر، توقف و در خودرو‌های آتش‌نشانی به کار می‌برند.

انتخاب قرمز به عنوان رنگ اصلی، با اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار مغایرت دارد. اما می‌توان آن را در برخی قسمت‌ها برای افزایش انرژی کارمندان به کار برد.

بنفش – نشان‌دهنده کیفیت و لوکس بودن

بنفش ترکیبی از آبی و قرمز است. این رنگ تا حدودی مانند آبی، راندمان کاری را بالا می‌برد و تا حدودی مانند قرمز سطح انرژی افراد را بالا نگه می‌دارد. همچنین نماد قدرت، ثروت و ظرافت است.

قهوه‌ای – اعتماد

از گرم‌ترین رنگ‌ها است که حس جدی بودن را به افراد القا می‌کند. این جدی بودن، اعتماد مراجعه‌کنندگان را جلب خواهد کرد. قهوه‌ای همچنین حس امنیت، گرما و صمیمیت می‌دهد. اما اگر در محیط نابجایی به کار رود، ممکن است کمی افسرده‌کننده باشد.

سیاه – دقت و کارآمدی

‌می‌گویند سیاه احساسات عمیق ذهن انسان را به بیرون می‌کشاند و بروز می‌دهد. استفاده از این رنگ در صنایع گوناگون برای کاربرد‌های خاص رایج است. همچنین حالات مختلف رنگ سیاه به دلیل خنثی بودن به‌راحتی با دیگر رنگ‌ها ست می‌شوند. اگر سیاه بسیار تیره را در طراحی رنگ دفتر کار خود به کار می‌برید، حتما در کنارش از رنگ‌های روشن مانند سفید زیاد استفاده کنید؛ وگرنه کمی افسرده‌کننده خواهد بود.

سفید – پاکی و کارآمدی

رنگ سفید می‌تواند اتاق‌ها را مدرن، تمیز، خالص، ظریف و کارآمد جلوه دهد. انواع مختلف آن مانند شیری، حس لطافت را به دفتر کار شما خواهند بخشید.

سفید – پاکی و کارآمدیسفید – پاکی و کارآمدی

به‌ویژه، دفاتر خدمات سلامت، مانند بیمارستان، دفتر بیمه، دفاتر کلینیک زیبایی، دندانپزشکی و ... از آن استفاده می‌کنند. البته سفید در تمام صنایع، رنگ رایجی است.

نحوه ترکیب بندی رنگ برای دفتر کار

سه رنگ اصلی داریم: قرمز، آبی و زرد. با ترکیب آن‌ها، سه رنگ ثانویه به دست می‌آید: نارنجی، بنفش و سبز. با ترکیب رنگ‌های ثانویه شش رنگ دیگر به دست می‌آید. هنگامی که همه این رنگ‌ها و (رنگ‌های بین آن‌ها) را به ترتیب در یک دایره می‌چینیم، به چرخه رنگ می‌رسیم. به کمک چرخه رنگ می‌توان اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار را بهتر رعایت کرد.
‌
می‌توانیم فقط یک رنگ واحد را روی این چرخه انتخاب کنیم. سپس میزان درخشش (سیاهی و سفیدی) یا اشباع (میزان ترکیب با خاکستری) آن را تنظیم نماییم و رنگ‌های مختلف به دست آوریم. به این ترکیب، مونوکروماتیک می‌گویند که آرامش‌بخش و شیک، اما یکنواخت است. ترکیب رنگ متشابه نیز داریم که در آن از یک رنگ همراه با رنگ‌های کناری‌اش در چرخه استفاده می‌شود (با تنظیم درخشش و اشباع). این ترکیب کمی متنوع‌تر خواهد بود.

ترکیب بعد، تکمیلی نام دارد که در آن، دو رنگ در جهات مخالف (مانند سبز و قرمز) هم انتخاب می‌شوند. این ترکیب برای دفاتر خلاقیت‌محور به کار می‌رود. ترکیب متشابه تکمیلی نیز داریم. در این ترکیب، دو رنگ از دو جهت مخالف، اما یکی همراه با رنگ‌های مجاور انتخاب می‌شوند. همچنین ترکیب سه‌گانه یعنی سه‌رنگ در سه جهت مساوی چرخه (با زاویه 60 درجه از هم) که بیشترین تنوع را خواهد داشت.

رنگ‌بندی فضا‌های مختلف دفتر کار

در این بخش به رنگ‌بندی که در فضا‌های مختلف یک دفتر کار باید به کار رود، می‌پردازیم.

فضای پذیرش مراجعه‌کنندگان

نخستین ارتباط میان مشتری و دفتر کار از طریق این فضا صورت می‌گیرد. مهم‌تر از همه، در فضای پذیرش باید بتوانید حرفه‌ای بودن فعالیت‌های خود را به مشتری القا کنید؛ بنابراین رنگ‌ها می‌بایست معرف حوزه فعالیت شما باشند. همچنین باید ویژگی‌های مراجعه‌کنندگان را لحاظ کنید.

مثلا اگر کم سن و سال هستند، فضا را رنگارنگ‌تر کنید. اگر جوان و میان‌سال هستند، ترجیحا از رنگ‌های جدی یکنواخت‌تر استفاده نمایید.

فضای کار کارمندان

بالا بردن راندمان کاری یکی از نخستین اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار کارمندان است. رنگ‌های آبی و سبز برای فضای کار اصلی بهترین هستند. سلامت کارکنان را نیز باید در نظر داشت. استفاده بیش از حد از رنگ‌های جیغ و رنگ‌هایی، چون قرمز و زرد، میزان خستگی چشم و سردرد را در آن‌ها بالا خواهد برد.

سالن غذاخوری و استراحت

این فضا‌ها باید حس آرامش را منتقل کنند. رنگ انتخابی آن‌ها باید نسبت به فضای اصلی کار، حالت خودمانی‌تری داشته باشد. قهوه‌ای، سبز و گاه قرمز ملایم برای غذاخوری مناسب هستند.

اتاق کنفرانس

اتاق کنفرانس محل بحث و گفتگو است. پس حتما باید ظاهری جدی داشته باشد. بدین منظور، سفید و رنگ‌های نزدیک به آن پیشنهاد می‌شوند.

جمع‌بندی

علم روانشناسی می‌گوید رنگ‌ها اثر چشمگیری بر روح و روان انسان دارند. به همین علت، اصول ترکیب بندی رنگ در طراحی دفتر کار تدوین شده‌اند تا شرکت‌ها از این موضوع بیشترین بهره را ببرند. توجه به راندمان کاری، سلامت کارمندان، اندازه فضا، هماهنگی رنگ فضا با رنگ اشیا، نوع حوزه کاری و بررسی نورپردازی، برخی از مهم‌ترین این اصول هستند.